eder van ons heeft ontspanning nodig, moet uitrusten om nieuwe energie op te doen, in de eerste plaats doen wij dit door te slapen. Maar vissen? Slapen zij ook en kunnen zij hun ogen dicht doen. En waar en hoe slapen zij dan wel?
Vissen slapen om zich te ontspannen en krachten op te doen voor de volgende dag. De voorwaarde is wel dat ze hun zwembewegingen kunnen stoppen of op zijn minst tot het minimum kunnen beperken. Tevens wordt de ademhalingsfrequentie lager, bij de meeste vissen aan de intensiteit van de bewegingen van het kieuwdeksel af te lezen. Hun ademhaling wordt dan ook regelmatiger net zoals bij ons wanneer wij ontspannen zijn, dit gebeurt onbewust.
Waar leggen ze zich te slapen
Vissen zoeken een rustig plekje op om ’s nachts te kunnen slapen.
Dit vinden ze weg van de stroming of zoals sommige soorten tegen de stroming in, in de beschutting van een of ander obstakel zodat ze niet weggespoeld worden. Maar de meeste vissen liggen op de bodem, vaak gaan ze liggen in kuiltjes of ondiepe geultjes. Andere vissen slapen dan weer tussen de planten, dood hout of onder in het water hangende takken onder het wateroppervlak. Enkel de labyrintvissen hebben geen keuze: zij moeten regelmatig lucht uit de atmosfeer halen.
In de vrije natuur
Ook in de vrije natuur zoeken ze een slaapplaats met voldoende bescherming en dekking. Omdat ze anders gevaar lopen door nachtelijke rovers te worden opgegeten. Veel vissen rusten dan ook tussen de rotsen en hout of in één of ander hol in de oever, om viseters te ontwijken. In enkele gevallen in bij extreem vlak weer, net onder het wateroppervlak. Dit heeft als voordeel dat ze zich dan in zuurstofrijk water bevinden.
En in het aquarium
In ons aquarium gedragen onze vissen zich niet anders dan hun vrije soortgenoten. Ze zoeken de bodem op of leunen tegen een of ander voorwerp of brengen de nacht door tussen planten of direct onder het wateroppervlak.
Wat kunnen ze niet
Vissen hebben geen oogleden en kunnen hun ogen dus niet sluiten. Slechts enkele vissen kunnen de lichtinval in hun oog sturen. Dit mechanismen stelt hen instaat, om ook in slechte omstandigheden te kunnen zien, niet om de lichtinval te verhinderen.
In de vrije natuur is het voor de vissen ook niet echt nodig om hun ogen te sluiten, ’s nachts wordt het toch donker.
Vissen kunnen, in tegenstelling tot de mensen, overdag niet slapen. Vissen in ons aquarium zijn afhankelijk van ons wanneer wij het licht laten aangaan en uitgaan, willen ze een goede nachtrust hebben.
Moet het donker zijn.
Pikdonker hoeft het niet te zijn. In de vrije natuur slapen de vissen bij het licht van de maan en de sterren. Volledig donker is onnatuurlijk. Daarom mag er in de aquariumkelder een zwakke noodverlichting branden.
Weinig slaap nodig
Onze vissen gaan zuinig met energie om. Ze hoeven bij het zwemmen weinig lichamelijke inspanning te verrichten en kunnen hun bewegingen doseren, zodat ze ook met weinig slaap toe komen.
Vissen trekken een nachthemd aan
En aantal vissen krijgt ’s nachts een andere kleur. Dat is hun manier om zich te camoufleren. De meeste vissen doen dit door hun blinkende kleuren te laten verdwijnen en de licht gekleurde zones met een donkere laag af te dekken. Bij sommige soorten verschijnt er een heel ander patroon dan overdag. Soorten die overdag in de school door lengtestrepen worden beschermd, krijgen ze ’s nachts een vlekkenpatroon waardoor hun contouren vervagen.
Vissen gaan dus niet alleen slapen, veel soorten trekken ook nog eens een geschikt nachthemd aan.
Tot de volgende
Zwarte tetra