Het nieuws bereikte ons vandaag via verschillende kanalen: op 8 december werd het noordoosten van Japan opgeschrikt door een zware aardbeving. Terwijl onze eerste gedachten natuurlijk uitgaan naar de veiligheid van de bewoners in de regio Aomori, circuleert er inmiddels een video die bij elke aquariaan de rillingen over de rug doet lopen.
Op beelden uit het Kamikita-district is te zien hoe een aquarium in een woonkamer de volle laag krijgt van de aardschokken. De kracht van het water dat heen en weer klotst is zo groot, dat de vissen bijna uit hun bak worden geslingerd. Het herinnert ons er weer aan hoe kwetsbaar onze glazen biotopen eigenlijk zijn wanneer de natuur haar kracht toont.
Waterdynamiek in een gesloten bak
Wat we op de beelden uit Japan zien, is een extreem voorbeeld van waterdynamiek. Wanneer een aquarium hevig schudt, ontstaat er een golfeffect dat steeds sterker wordt (resonantie). Het water zoekt een uitweg, en in een open bak betekent dit dat het over de randen klotst.
Voor de vissen is dit een traumatische ervaring. Niet alleen door de fysieke verplaatsing en het risico om naast de bak te belanden, maar ook door de enorme drukgolven die tijdens zo’n schok door het water gaan. Vissen nemen trillingen uiterst nauwkeurig waar via hun zijlijnoppervlak; een aardbeving moet voor hen als een explosie aanvoelen.
Lessen voor onze eigen aquaria
Hoewel we in België gelukkig zelden te maken hebben met zware aardbevingen, kunnen we toch een aantal lessen trekken uit dit incident voor de veiligheid van onze eigen bakken:
- Het belang van dekruiten: De video toont duidelijk aan waarom een goed sluitende lichtkap of dekruiten (coverglazen) essentieel zijn. Niet alleen tegen springende vissen of verdamping, maar ook als barrière wanneer het water onverwacht in beweging komt – bijvoorbeeld als iemand hard tegen de kast stoot.
- Stabiliteit van het meubel: Een aquariummeubel moet niet alleen het statische gewicht dragen, maar ook bestand zijn tegen zijdelingse krachten. Een kast die ‘wiebelt’ versterkt elke trilling. Zorg altijd dat je aquarium waterpas staat op een solide ondergrond.
- Stressbehandeling: Mocht er ooit een ongeluk gebeuren waardoor je bak hevig beweegt of breekt, denk dan eerst aan je eigen veiligheid (elektriciteit en water gaan niet samen!). Als de situatie veilig is, probeer de vissen dan zo donker en rustig mogelijk te houden om stress te reduceren.
Laten we hopen dat de schade voor de Japanse hobbyist en zijn dieren beperkt is gebleven. Het zet ons in ieder geval weer even op scherp over de constructie en veiligheid van onze eigen onderwaterwereld.
Heb jij wel eens een ‘bijna-ramp’ gehad met een instabiel aquarium? Deel je ervaringen op onze volgende ledenvergadering.
